Cha mẹ nào cũng muốn mang lại những điều tốt nhất cho con mình. Tuy nhiên, một số phụ huynh lại mắc lỗi trong quá trình nuôi dạy con, để lại những hậu quả tới tương lai sau này của trẻ. Dưới đây là 10 sai lầm phổ biến nhất được các chuyên gia chỉ ra.
1. Rèn con bằng đòn roi
Đây là quan điểm của rất nhiều bậc phụ huynh. Họ không chỉ tin rằng đòn roi là cách rèn luyện kỷ luật tốt nhất mà còn tích cực sử dụng phương pháp này khi dạy con. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết lạm dụng thể chất dẫn đến rất nhiều hậu quả, trong đó có hành vi chống đối xã hội, rối loạn tâm lý, nghiện rượu bia và chất kích thích. Đứa trẻ thường xuyên bị phạt đòn roi còn có nguy cơ mắc bệnh về tim mạch và hen suyễn cao hơn.
2. So sánh con với người khác
Bố mẹ đã bao giờ so sánh bạn với ai đó chưa? "Bạn A rất ngoan trong khi con thì hư như vậy đấy!", "Bạn B có thể đếm đến 100, còn con thì chỉ được đến số 10"... Các nhà tâm lý học cho biết chúng ta không nên lặp lại sai lầm này. So sánh con mình với người khác sẽ làm giảm lòng tự trọng và giá trị bản thân ở một đứa trẻ. Nó cũng tạo ra khoảng cách giữa bố mẹ và con cái, bởi trẻ thường cảm thấy bất an và mất niềm tin vào bạn.
Trẻ cần tình yêu thương và sự ủng hộ của bố mẹ trong mọi tình huống, do đó thay vì cố nói những câu so sánh để trẻ chán nản và thất vọng, bạn hãy tập trung nói về vấn đề và tìm cách giúp trẻ cải thiện.
3. Kỳ vọng cao ở con
Chẳng ai muốn con mình trở thành kẻ thất bại nhưng một số người lại đặt ra kỳ vọng quá cao. Những kỳ vọng sẽ thúc đẩy trẻ có động lực và thể hiện tốt hơn, nhưng nếu mục tiêu không thực tế, trẻ có thể mắc các chứng rối loạn như mất ngủ, giận dữ, mệt mỏi hoặc lo lắng.
"Trẻ em trở nên sợ mắc lỗi khi bố mẹ mong chúng làm mọi thứ một cách hoàn hảo. Hãy dành chút thời gian và suy nghĩ xem liệu bạn có đốc thúc con nhiều hơn mức cần thiết hay không", Ryan Hong, nhà khoa học của Đại học Quốc gia Singapore cho biết.
4. Kiểm soát con quá chặt
Các nhà khoa học thuộc Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ lưu ý rằng, sẽ là điều bình thường nếu cha mẹ cố gắng giữ con trong tầm mắt an toàn và khỏe mạnh. Tuy nhiên, con bạn sẽ không học được cách kiểm soát cảm giác và cảm xúc của mình vì chúng không có không gian riêng.
Phương pháp nuôi dạy của “cha mẹ trực thăng” cũng sẽ gây ra các vấn đề về hành vi xã hội, khó kết bạn, và khả năng phân tích hành vi kém. Để con không bỡ ngỡ với thế giới bên ngoài, cha mẹ cần quan tâm đến trẻ hơn để nhanh chóng hiểu được chúng cần gì. Khi bạn nhận thấy con có khả năng xử lý tình huống mà không cần sự giúp đỡ, hãy để cho chúng làm điều đó.
Bạn có thể hướng dẫn chúng cách vượt qua những thời điểm khó khăn nhưng đừng nên áp đặt. Hãy nói chuyện về cảm xúc và cảm giác của con, đồng thời chia sẻ thêm những cách giải quyết tích cực hơn để con không bị rơi vào trạng thái căng thẳng.
5. Nuôi con kiểu nuông chiều
Kiểu cha mẹ nuông chiều con sẽ quan tâm quá mức đến mọi mong muốn, nhu cầu của trẻ. Ngoài ra, những cha mẹ này có xu hướng làm hộ việc của con, đáp ứng mọi mong muốn của con. Kết quả là phụ huynh khiến con của họ không bao giờ có đủ tự tin để giải quyết các vấn đề riêng của cá nhân. Thậm chí, chúng sẽ dựa dẫm, phụ thuộc vào cha mẹ cho đến khi mọi việc xong xuôi. Ngoài ra, nếu nuông chiều con, khi trẻ lớn lên sẽ vô trách nhiệm, tham lam và đòi hỏi những điều không xứng đáng với bản thân.
6. Hay dọa nạt
Đôi khi cha mẹ dọa nạt con cái để khiến chúng ngoan hơn. “Nếu con không dừng lại, mẹ sẽ phải đưa con cho ông ba bị!”. Các nhà tâm lý học khuyên bạn không nên sử dụng phương pháp này. Còn các nhà khoa học lại giải thích rằng, nỗi sợ hãi sử dụng cấp độ não bộ thấp hơn, vì vậy trẻ sẽ không thể suy nghĩ về hành vi của chúng khi sợ hãi. Chúng cũng sẽ trở nên lo sợ cảnh sát, bác sĩ...và tất cả những nhân vật khác mà cha mẹ sử dụng cho mục đích dọa nạt trẻ. Tốt hơn hết là tìm những giải pháp khác mang lại kết quả có lợi hơn để kỷ luật con bạn.
7. Hay làm giúp con
Rất nhiều bà mẹ khi được đặt câu hỏi “đã dạy con rửa bát/ giặt đồ/ nấu cơm…chưa?” đều trả lời rằng trẻ còn nhỏ, chưa đến lúc cần dạy. Vậy là từ việc nhỏ như xúc cơm, mặc quần áo cho đến việc lớn như rửa bát quét nhà các bà mẹ đều làm thay cho con với lý do “cho nhanh”.
Có rất nhiều em bé đã học lớp 5 vẫn không phải làm bất cứ một công việc nhà nào, cũng không biết làm thế nào để giúp đỡ cha mẹ. Đây không phải trường hợp “hiếm có khó tìm”, mà là tình trạng chung của nhiều gia đình hiện đại.
8. Tránh bàn luận về những chủ đề nhạy cảm
Một số cha mẹ tránh thảo luận về các vấn đề liên quan đến t.ình d.ục với con cái họ. Họ lo ngại mình không có đủ kỹ năng cũng như từ vựng phù hợp để trao đổi về một chủ đề khó nói như vậy. Hay họ hy vọng rằng con cái sẽ tìm hiểu ở trường hoặc từ bạn bè. Tuy nhiên, khoa học đã xác nhận rằng đây là hành vi thiếu trách nhiệm của bậc làm cha làm mẹ.
Theo nhiều nghiên cứu, việc cha mẹ thảo luận về quan hệ t.ình dụ.c với con cái là thực sự quan trọng. Ví dụ, thanh thiếu niên sẽ có nhiều kinh nghiệm sau này và biết sử dụng các biện pháp tránh thai nếu vấn đề này không bị bỏ qua trong các câu chuyện gia đình. Cả hai bên đương nhiên sẽ đều lo lắng, hồi hộp, nhưng điều đó hoàn toàn bình thường.
9. Nuôi con không nhất quán
Việc nuôi dạy con không nhất quán là điều không tốt. Cha mẹ không nhất quán thường theo một cách nuôi dạy con, sau đó lại thay đổi và theo một phong cách khác để xem phương pháp nào phù hợp với bản thân trẻ. Tuy nhiên, trẻ lại thích sự ổn định và thoải mái trong các thói quen. Sự không nhất quán trong cách nuôi dạy của cha mẹ sẽ cản trở việc hình thành các thói quen. Khi lớn lên, trẻ có cha mẹ dạy con không nhất quán sẽ có hành động thiếu kiên định hay không trước sau như một.
10. Nếu tự hỏi tại sao con mình lại rất tệ? Hãy nhìn lại chính bản thân mình
Các nghiên cứu đã xác nhận rằng trẻ em hấp thu toàn bộ giá trị từ cha mẹ chúng hơn bất kỳ ai khác. Và hiển nhiên tiếp thu cả những hành vi của họ. Vì vậy, nếu trẻ dành phần lớn thời gian ở bên bạn, và bạn tự hỏi rằng chúng đã học được “những từ, tính xấu” đó ở đâu, thì hãy nhìn lại bản thân mình. Nếu bạn nghĩ rằng xã hội là nguồn tác động chính lên trẻ, thì các chuyên gia lại cho rằng ngược lại.
Trường học, bạn bè và các hoạt động ngoại khóa khác mà trẻ tham gia có thể rất hữu ích trong quá trình phát triển bản thân, nhưng chức năng chính của chúng là bổ sung kiến thức và các giá trị trẻ nhận được là khi ở nhà.
Chính vì thế, để nuôi dạy một thế hệ tương lai khôn ngoan, giỏi giang và hạnh phúc thì bước đầu tiên là các bậc cha mẹ phải nhận thức được những gì mình đang làm, từ đó mới có cách giáo dục con tốt hơn. Nếu mắc một vài điều sai lầm trên đây thì hãy thay đổi ngay các mẹ nhé!
